Cốm Nếp Phong Hậu – Đặc Sản Dẻo Thơm Trứ Danh 2025

Cốm nếp Phong Hậu có gì đặc biệt?

Cốm nếp Phong Hậu là gì?

Cốm nếp Phong Hậu là một đặc sản nổi tiếng của tỉnh Phú Yên, nơi có đất đai màu mỡ và khí hậu thuận lợi, mang hương vị thơm ngon, độc đáo và gắn liền với nét văn hóa ẩm thực của địa phương.

Về mặt hình thức, cốm nếp Phong Hậu có nhiều loại, tuy nhiên có loại lại khá giống cốm nổ miền Tây Nam Bộ khi hạt cốm được nổ to, kết hợp với nguyên liệu như đường, mật ong nhưng vẫn có sự khác biệt mà không đâu có được.

Nguyên liệu để làm ra loại cốm này là lúa nếp, nhưng không phải lúa nếp non như những vùng làm cốm khác mà sử dụng lúa đã chín, kết hợp cùng với đường và một số gia vị đặc trưng. Cốm Phong Hậu có 5 loại là:

• Cốm vắt

• Cốm bột

• Cốm gừng

• Cốm giòn

• Cốm bắp

Trong đó, chúng khác nhau về quy trình, nguyên liệu và cách chế biến. Ví dụ cốm bắp được làm từ bắp (ngô) xen lẫn một ít gạo nếp. Cốm bắp và cốm vắt có quy trình tương tự nhau. Khi chế biến người ta sẽ dùng hai tay vắt thật chặt nên có cái tên là cốm vắt.

Cốm bột và cốm gừng được nhiều người ưa chuộng nên được sản xuất quanh năm, người dân nơi đây cũng chủ yếu sản xuất hai loại cốm này. Đặc điểm của cốm nếp Phong Hậu là:

• Nguyên liệu: Gạo nếp (thường được tuyển chọn từ nếp cái hoa vàng đã chín già, nếp than hoặc nếp nương).

• Hương vị: Giòn tan, thơm bùi, có vị ngọt nhẹ tự nhiên của gạo nếp.

• Màu sắc: Thường có màu trắng, trắng ngà hoặc vàng nhạt, một số loại có thể có màu tím nếu làm từ nếp than.

So sánh cốm nếp Phong Hậu và cốm Hà Nội

Về nguyên liệu, nếu như cốm Hà Nội và các loại cốm nếp phía Bắc được làm từ lúa nếp mới đang ngậm sữa thì cốm nếp Phong Hậu lại được làm từ loại nếp đã chín vàng.

Về cách chế biến, cốm nếp Phong Hậu cần ngâm nếp rồi đem nổ bung thành hạt phồng rồi mới cho thêm gia vị. Cốm Hà Nội lại giã dẹt lúa non, đem sấy ủ giữ độ ẩm.

Về hương vị, cốm nếp Phong Hậu khô giòn, thơm bùi vị nếp và có vị ngọt nhẹ của đường trong khi cốm Hà Nội lại dẻo, mềm, ẩm nhẹ; ngọt thanh và thơm mùi lúa non.

Về màu sắc, cốm nếp Phong Hậu có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt còn cốm Hà Nội lại có màu xanh ngả vàng.

Về cách thưởng thức, cốm nếp Phong Hậu dùng trực tiếp như một món snack ngon miệng còn cốm Hà Nội có rất nhiều cách ăn, từ ăn kèm chuối chín, hồng đỏ đến sữa chua, kem; cũng có thể đem ra chế biến thành món ăn khác như chả cốm, xôi cốm,...

Về cách bảo quản, cốm Phong Hậu có thể để lâu hơn, chỉ cần bảo quản khô ráo còn cốm Hà Nội cần ăn ngay trong vòng 1 - 2 ngày, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.

Quy trình tạo ra cốm nếp Phong Hậu

Rang nổ nếp

Đây là bước quan trọng trong quá trình tạo ra các loại cốm nếp Phong Hậu. Trước kia, người nghệ nhân làm cốm phải rang nổ nếp thủ công, nhưng ngày nay đã có công nghệ mới hỗ trợ giúp quy trình tạo ra sản phẩm này dễ dàng hơn.

Người dân làng Phong Hậu gọi đó là ùm cốm, hạt gạo nếp được cho vào một chiếc bình bằng gang, làm nóng cho đến khi đạt được áp suất cần thiết thì cho "ùm". Từng hạt gạo được nổ đều, đẹp. Khi vào vụ, những tiếng ùm cốm vang lên khắp nơi.

Làm cốm Phong Hậu

Sau khi rang nổ cốm, phải tiến hành thêm bước chọn lựa những hạt nổ thành công. Sau đó tùy từng loại cốm muốn làm mà người nghệ nhân chọn cách xử lý. Nếu làm cốm bột, cần xay cốm thành bột mịn; nếu làm cốm vắt thì trực tiếp trộn với đường và các phụ gia khác.

Để trải nghiệm quy trình sản xuất thú vị này, bạn có thể đến du lịch Phú Yên và thưởng thức những đặc sản nơi đây nhé!

Đóng khuôn cốm Phong Hậu

Một đặc điểm khiến cốm nếp Phong Hậu khác với cốm Hà Nội là cốm cần định hình, có khuôn để tạo hình cho cốm bởi chúng có đường, thường được các nghệ nhân đóng khuôn, hoặc cho vào khay lớn, đợi nguội bớt rồi cắt thành từng khối vuông chữ nhật.

Làng cốm nếp Phong Hậu

Nằm ở xã An Định, huyện Tuy An, Phú Yên cũ, làng Phong Hậu nổi tiếng với nghề làm cốm truyền thống, mang hương vị đặc trưng của vùng đất miền Trung. Cốm Phong Hậu không chỉ là món ăn dân dã mà còn là nét văn hóa ẩm thực độc đáo của địa phương.

Ngày nay, dưới tác động của quá trình đô thị hóa, nghề làm cốm ở Phong Hậu cũng dần bị thu hẹp, cả làng chỉ còn vài hộ vẫn giữ nghề, chủ yếu cung cấp cho các đầu mối bán đặc sản Phú Yên hoặc các cửa hàng tạp hóa quanh vùng.

Để bảo tồn và phát triển những làng nghề truyền thống này, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, chính quyền và doanh nghiệp. Điều này là rất quan trọng, không chỉ với làng cốm nếp Phong Hậu nói riêng, mà còn cả với cốm nếp Hà Nội nữa! Bởi chúng đều là những thức quà xứng đáng để gìn giữ và lan tỏa trong thời đại mới.